Dames en heren,

De Brabanthallen in Den Bosch… Het is alweer een jaar geleden dat we ons eerste congres organiseerden over hittestress. Het eerste congres ooit over dit onderwerp, in ons ooit zo koude kikkerland!

Het was juni, net als nu. En net als vandaag sprak Gerard van der Steenhoven van het KNMI over het veranderende klimaat. Hij voorspelde dat het weleens een lange warme en droge zomer kon worden. Profetische woorden... Heel benieuwd, Gerard, of jij zo meteen kan voorspellen of de droogteprotocollen weer uit de kast moeten!

Dames en heren,

Als klimaatverandering een verhaal is, dan was vorige week een samenvatting.

We begonnen met de warmste 2 juni ooit. Gevolgd door een week waarin bomen bij bosjes omgingen, hagelstenen vielen zo groot als flinke knikkers en extreme buien zorgden voor wateroverlast. En ondanks de buien werden alweer de eerste sproeiverboden van kracht...

Het is in een notendop waarom uw werk zo belangrijk is. Ik zal niet elke bui of warme dag toeschrijven aan klimaatverandering. Maar feit is dat het past in een opwarmend klimaat met extremer weer.

Feit is ook – en dat is goed om te zien! – dat het mensen in beweging brengt. U en ik, wij hier allemaal, maar ook andere mensen in het land. Alle sectoren zijn aan de slag, van landbouw en natuur tot infra en gebouwde omgeving. Van ‘adaptatiedialogen’ tot werkconferenties.

Gisteren was er een oploop in Berg en Dal bij Nijmegen, volgende week zijn er grote bijeenkomsten in Amsterdam en Zuid-Holland en een week later in Brabant. Allemaal partijen die samen investeren in het opdoen van nieuwe ervaringen en inzichten.

Als een klimaatadaptatiekaravaan die door het land trekt.

Een goede zaak!

Ook de eerste actieprogramma’s zien het licht: de handreiking lokale hitteplannen, het Zonkracht Actieplan van het RIVM dat vandaag is gelanceerd, de Actieprogramma’s Klimaatadaptatie Landbouw, Natuur en Gebouwde Omgeving die in voorbereiding zijn…

Zelf sloten we eind vorig jaar het Bestuursakkoord Klimaatadaptatie. Een aan de slag akkoord! Alle overheden samen hebben 600 miljoen euro beschikbaar. De provincie Utrecht en de gemeenten Meerssen en Groningen krijgen geld voor proefprojecten en een tweede reeks volgt dit najaar.

En dan is er nog het internationale podium. Met de oprichting van de Global Commission on Adaptation en grote namen als Bill Gates en Ban Ki-Moon die zich hiervoor willen inzetten, zetten we een stap in de wereldwijde bewustwording.

Dus, dames en heren… terugkijkend op het afgelopen jaar ben ik niet ontevreden. Maar we moeten wel door. En snel.

Want we hebben afspraken op papier, maar daarmee ben je hittestress en natte voeten nog niet de baas.

We moeten van theorie naar praktijk. Van pilots naar grootschalige uitvoering. We moeten een nieuwe fase in van opschalen en versnellen. Klimaatbestendig bouwen en inrichten moet het nieuwe normaal worden!

De afspraak is dat we onze zaakjes in 2050 op orde hebben. Maar de buien die we voor 2050 voorspelden, vallen nu al! Hetzelfde geldt voor hittestress. Het aantal warme dagen op een jaar ligt vele malen hoger dan we eerder voorspelden. Ongetwijfeld vertelt Gerard van der Steenhoven ons daar zo meteen meer over.

We moeten ons wapenen. Voor onze portemonnee, voor onze economie en zeker ook voor onze gezondheid…

Dames en heren,

Het Nationale Congres Klimaatadaptatie brengt ons vandaag naar Delft. Naar de Lijm & Cultuur Fabriek om precies te zijn. En laat ik dat nu toepasselijk vinden. Want lijm is precies wat we nodig hebben om een cultuur van samenwerken te smeden, partnerschappen tussen overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen.

Ik geef u een voorbeeld.

Dit voorjaar startte in 4 gemeenten de proeftuin ‘Hitte en Gezondheid’. De gemeenten leggen expliciet verband met het programma ‘Eén tegen eenzaamheid’ van het ministerie van Volksgezondheid. Eenzame 75-plussers zijn bij hitte de meest kwetsbare groep. Het mes snijdt aan twee kanten. Om uitdroging te voorkomen is dagelijks contact soms van levensbelang en het is ook nog eens gezellig!

Zo zijn er meer voorbeelden. Arnhem bijvoorbeeld, waar ik twee weken geleden een bezoek bracht met de Koning.

We zagen een straat, heuvel af, die bij een stortbui in 2014 op een waterval leek. Bewoners onderaan hadden dagenlang natte voeten. De afgelopen jaren is die straat een proefstraat geworden. Verschillende tegels, stenen en plantsoentjes laten het water in de grond trekken. Bewoners uit andere delen van Arnhem kunnen daar sindsdien de stenen uitzoeken die ze voor hun straat willen hebben.

Dat het werkt, werd nog even getoond door bovenaan een grote tank water leeg te gieten. Opnieuw veel water, maar dit keer benedenstrooms geen ondergelopen kelders of onbruikbare winkelvoorraden!

Ook in Enschede zag ik die week mooie voorbeelden die navolging verdienen…

Dames en heren,

Het wordt nog veel warmer, het wordt nog veel natter én het wordt nog veel droger.

Vooral hittestress is een onderschat probleem.

Een sluipmoordenaar noemde ik het vorig jaar. Het succes van de Nationale Klimaatadaptatie Strategie is het succes van iedereen die we in beweging krijgen.

Kennisdeling en goede praktijkvoorbeelden zijn essentieel. Dat is precies waar dit congres voor bedoeld is en u ziet het in de rijke variatie aan onderwerpen en deelnemers.

Ik wens u veel inspiratie, nieuwe contacten en goede ideeën. Lijm, tussen u en uw buurman of -vrouw, is wat we nodig hebben. Eén seconde is soms al genoeg voor een goed resultaat.

Dank u wel.